Druivenoogst voor mousserende wijn in Limburg start dit jaar veel vroeger

Schrijf het nu al maar op: 2025 wordt een Belgisch wijnjaar om nooit te vergeten.

Voor VRT NWS schreef ik onderstaand artikel over het uitzonderlijke wijnjaar 2025. Veel Limburgse wijnboeren oogstten dankzij uitstekende klimatologische omstandigheden veel vroeger dan tijdens andere jaren. Hoe dat komt, lees je hieronder.

Enkele weken vroeger dan tijdens 'normale' oogstjaren starten de Limburgse wijnboeren met het oogsten van de druiven voor hun mousserende wijn. Wijndomein Schorpion uit Vliermaal beet maandagochtend de spits af met hun vroegste oogstmoment ooit. Daar hebben de fantastische weersomstandigheden tijdens dit wijnjaar alles mee te maken. "Dit gaat het dramatisch 2024 ruimschoots goedmaken", klinkt het.

De wijnbouw in België stevent af op een wonderbaarlijk wijnjaar. Zo rampzalig wijnjaar 2024 nog was – sommige wijnboeren konden toen helemaal niets oogsten door strenge voorjaarsvorst en een natte zomer – zo uitzonderlijk dient 2025 zich aan. Met als gevolg dat de Limburgse wijnboeren 2 à 3 weken vroeger dan anders kunnen oogsten.

"We stevenen af op een droomscenario", knikt Karel Henckens van Wijndomein Aldeneyck in Maaseik. Zijn domein is met 12 hectare aan de oevers van de Maas goed voor een jaarlijkse productie van ongeveer 25.000 flessen mousserende wijn. "In de laatste 10 jaar zijn we al verwend geweest met uitzonderlijk warme wijnjaren in 2016, 2018, 2019 en 2020. Dit jaar is er ook zo een."

Bij wijndomein Schorpion in Vliermaal (Limburg) werd nooit vroeger geoogst dan nu.

Geen voorjaarsvorst, hagel of zonnebrand

De verklaring is niet ver te zoeken. Het weer was de wijnboeren dit jaar erg gunstig gestemd. "Er was geen vorst en goede bloesem in het voorjaar", bevestigt Joyce Van Rennes van Wijnkasteel Genoels-Elderen in de Riemstse deelgemeente. "Ook hebben we geen hagelschade gehad en slechts heel minieme verliezen door zonnebrand. Dat in combinatie met goed weer aan het eind van het seizoen maakt dat dit oogstmoment bij de 3 vroegste op 35 jaar tijd hoort."

“Niet enkel de druiven stevenen af op een uitzonderlijk jaar, alle gewassen zijn dit jaar goed gegaan”, weet Wilfried Schorpion, die op zijn zuidhelling in Vliermaal enkel druiven voor mousserende wijn teelt, 12.000 flessen per jaar. “Het graan was uitzonderlijk vroeg binnen en ook de kersen en peren hebben heel goed opgeleverd. In Vliermaal beschikken we over een microklimaat, waardoor we altijd als eersten in Limburg kunnen oogsten. Dat is nu niet anders. We zijn op 25 augustus 's morgens beginnen te plukken, dat is ons vroegste oogstmoment ooit.”

De oogst van druiven voor mousserende wijnen gebeurt altijd wat vroeger dan die van druiven voor stille wijnen. Dat komt omdat er bij de productie van bubbels volgens de ‘méthode champenoise’ een tweede gisting op de fles plaatsvindt. Daarbij stijgt het alcoholgehalte met 1,5 procent. Het suikergehalte van de druiven, via gisting rechtstreeks verbonden aan het alcoholpercentage, mag dus niet te hoog zijn bij het oogstmoment.

“Ook hebben mousserende wijnen meer zuren nodig dan stille wijnen”, aldus Van Rennes. “Ze houden de wijn levendig en verfrissend, wat essentieel is voor de sprankelende stijl. Zonder voldoende zuur zou een mousserende wijn snel log of vlak aanvoelen.”

Voor de productie van mousserende wijnen in koele klimaten, zoals in België, worden verschillende druivensoorten gebruikt. De meest gebruikte zijn de witte druif chardonnay en de blauwe druif pinot poir. Bij Aldeneyck gebruiken ze ook pinot gris en pinot blanc voor hun ‘Bel Bul’, het nieuwe keurmerk voor Belgische schuimwijnen.

De eerste geoogste trossen liggen klaar om geperst te worden.

Drie weken vroeger

“Deze druiven zitten momenteel in de afrijpfase”, zegt Henckens. “We meten dagelijks hun suiker- en zuurgehalte om zo het ideale plukmoment te bepalen. Het gaat de laatste dagen sterk crescendo met die cijfers. Als dit zo verder evolueert, kunnen we al rond 1 september starten met de oogst. Dat is een 3-tal weken vroeger dan normaal.”

Met de kwaliteit van de druiven zit het dus zeker snor. Dat wil nog niet zeggen dat de Limburgse wijnbouwers ook afstevenen op een record qua volume. “De recordoogstjaren 2015 en 2018 evenaren, wordt moeilijk”, beseft Schorpion. “Onze wijnstokken zijn intussen ouder en oude stokken leveren een lager rendement.”

“Het volume sap hangt af van hoe de besjes gevormd zijn”, vult Van Rennes aan. “In sommige jaren zijn ze opgezwollen en leveren ze veel sap, dit jaar zijn ze gemiddeld tot groot qua vorm. Maar de kwaliteit van dat sap is wel zeer goed. En we zullen nog steeds veel meer dan in het gemiddelde oogstjaar kunnen persen.”

Ook bij wijnkasteel Genoels-Elderen (archiefbeeld) zijn de verwachtingen van de oogst bijzonder hoog.

Opgelet met dauw, spreeuwen en wespen

Ondanks de gunstige vooruitzichten kan er tijdens de oogst toch nog veel fout gaan, weet Van Rennes. “Zo proberen we altijd in de vroege ochtend te oogsten, als de druiven nog koel zijn, om de frisheid in de wijn te bewaren. Tegelijk moet je opletten met dauw op de druiven, want die kan ervoor zorgen dat je letterlijk water bij de wijn doet. Dat doe je met veel zaken in het leven, maar liefst niet met wijn (lacht).”

Henckens waarschuwt ook voor wespen en spreeuwen, die behoorlijke schade kunnen aanrichten op rijpe druiventrossen. "Dat zijn onze vliegende vijanden in deze fase van het rijpingsproces”, knikt hij. “Spreeuwen komen in groepen en kunnen een enorme ravage aanrichten. Ik blijf daarom altijd een beetje voorzichtig en ben pas zeker als alle wijn in het vat zit. Maar dat dit het oogstjaar van de eeuw kan worden, dat staat buiten kijf.”